जलशुद्धीकरणाची प्रक्रिया म्हणजेच Sewage Treatment. ही प्रक्रिया जलविल्हेवाटीमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावते, कारण ती जलाचा पुनर्वापर करणे, पर्यावरणाचे संरक्षण करणे आणि सार्वजनिक आरोग्य राखणे यासाठी आवश्यक आहे. जलशुद्धीकरणामध्ये विविध रासायनिक पदार्थांचा वापर केला जातो जे जलातील घातक पदार्थ, वस्त्र आणि बायोलॉजिकल घातकता कमी करण्यात मदत करतात.
सुरुवातीला, प्राथमिक चरणामध्ये, जलातून मोठ्या कचऱ्याचे तुकडे काढले जातात. यासाठी साधारणतः जाळी व ग्रिट चेंबरचा वापर केला जातो. हे करण्यासाठी रासायनिक प्रक्रिया आवश्यक नसते, तरीही यानंतरच्या टप्प्यात रासायनिक पदार्थांचा वापर केला जातो. जलशुद्धीकरणाच्या दुसऱ्या टप्प्यात, बायॉलॉजिकल प्रक्रियेचा समावेश होतो. यामध्ये बायोफिल्टर किंवा एरोबिक प्रक्रिया वापरली जाते, जेथे सूक्ष्मजीव जलातील घातक पदार्थांना कमी करतात.
यामध्ये काही महत्वाचे रासायनिक पदार्थ वापरले जातात
.
2. ऑझोन ऑझोन एक अत्यंत शक्तिशाली ऑक्सीडायझर आहे आणि याचा उपयोग जलातील हानिकारक रसायनांचे ऑक्सीडेशन करण्यासाठी केला जातो. यामुळे जलातून अशुद्धता आणि सुवास कमी होतो.
chemicals used in sewage treatment
3. अल्यूमिनियम सल्फेट हा रासायनिक पदार्थ जलातील सूक्ष्म कणांना एकत्र करून त्यांना वेगळे करण्यास मदत करतो. यामुळे जलद्वारे घनद्रव कणांचा निचरा केला जातो.
4. फॉस्फेट फॉस्फेटचा वापर जलशुद्धीकरणामध्ये पोषणासाठी केला जातो, ज्यामुळे अधिक प्रभावी सूक्ष्मजीवांचे वाढ होते.
5. pH संतुलन रसायन जलातील pH पातळी संतुलित करण्यासाठी अनेक रासायनिक पदार्थ वापरले जातात. यामुळे सूक्ष्मजीवांच्या क्रियाकलापात अनुकूलता येते.
6. सोडियम हायपोक्लोराइट हे रासायनिक संयुग जलावर लागणाऱ्या जीवाणूंवर प्रभावीपणे काम करते व जल शुद्ध करते.
जोडीत असल्याबद्दल, जलशुद्धीकरणाची प्रक्रिया खूप महत्त्वाची आहे, कारण ती जलाच्या गुणवत्तेत सुधारणा करते. सुवासिक व स्वच्छ जल पुरवठा समाज आणि पर्यावरणासाठी फायदेशीर आहे. यामध्ये रासायनिक पदार्थांचा वापर जल सुधारण्यासाठी आवश्यक आहे, परंतु हे ध्यानात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की या रसायनांचा पर्यावरणावर देखील प्रभाव पडू शकतो. त्यामुळे जलशुद्धीकरणाच्या प्रक्रियेमध्ये योग्य रासायनिक पदार्थांचा संतुलित वापर आवश्यक आहे. यामुळे शुद्ध जलाचा पुनर्वापर करता येतो, जो सध्या जागतिक जलसंकटाच्या पार्श्वभूमीवर अधिक महत्त्वाचा ठरतो.