बॉयलर फीड वॉटरमध्ये वापरण्यात येणाऱ्या रासायनिक घटकांचा वापर उद्योगात आणि उष्णता उत्पादनामध्ये महत्त्वाचा आहे. योग्य फीड वॉटर व्यवस्थापनामुळे विविध समस्या टाळता येतात, जसे की स्केलिंग, गंज, आणि कार्यक्षमतेत घट. या लेखात, आपण बॉयलर फीड वॉटरमध्ये वापरण्यात येणाऱ्या मुख्य रासायनिक घटकांचा आढावा घेणार आहोत.
१. जलमय शुद्धीकरण
बॉयलर फीड वॉटर शुद्ध करणे आवश्यक आहे, कारण अशुद्ध जलामुळे अवांछित परिणाम होऊ शकतात. जलमय शुद्धीकरण प्रक्रिया अनेक चरणांमध्ये केली जाते जसे की
- वातावरणीय उपचार जलाच्या प्रकाश नाविन्याचे वापर करून किंवा वॉटर सफाई यंत्रणा वापरून जलाची शुद्धता वाढवली जाते. - रासायनिक शुद्धीकरण या प्रक्रियेत किमान रासायनिक वापर केला जातो, जसे की क्लोराईन किंवा ओझोन, जलातील जिवाणू आणि विषाणू नष्ट करण्यासाठी.
२. स्केलर नाशक (Scale Inhibitors)
बॉयलर मध्ये वापरण्यात आलेल्या जलात विविध खनिजे असतात, ज्यामुळे स्केलिंग होऊ शकते. स्केलिंग मुळे हीट एक्सचेंजवर परिणाम होतो आणि उष्णतेची कार्यक्षमता कमी होते. स्केलर नाशक रासायनिक घटकांचा वापर करून स्केलिंग रोखले जाते. सामान्यतः वापरले जाणारे स्केलर नाशक आहेत
- पोलिमर अल्कॅलीन आणि कार्बॉक्सिलेटेड पोलिमर यांचा समावेश असतो. - फोस्फ़ेट्स या रासायनिक घटकांचा उपयोग जलातील कॅल्शियम आणि मॅग्नेशियम याच्याशी संयोग साधून स्केलिंग रोखण्यासाठी केला जातो.
.
बॉयलर प्रणालीतील गंज हा एक मोठा धोका आहे. गंजामुळे उपकरणांची आयुष्य कमी होते आणि दुरुस्तीचा खर्च वाढतो. गंज निरोधक रसायनांचा वापर करून गंज रोखला जातो. सामान्य गंज निरोधक घटकांमध्ये समाविष्ट आहेत
chemicals used in boiler feed water
- अजिनेट्स जसे की sodium nitrite, जे गंज वाढीस प्रतिबंध करतात. - फॉस्फेट्स या रासायनिक संयूगांमुळे जलाचे PH स्तर नियमन केले जाते, ज्यामुळे गंज कमी होते.
४. पीएच समायोजक
बॉयलर फीड वॉटरमध्ये योग्य PH स्तर राखणे आवश्यक आहे. PH स्तर अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण तो गंज आणि स्केलिंग यांच्यावर थेट परिणाम करतो. PH समायोजक म्हणून, आपण खालील रासायनिक घटकांचा वापर करू शकतो
- सोडियम हायड्रॉक्साइड हे रासायनिक यौगिक जलाचे PH स्तर वाढवण्यासाठी वापरले जाते. - सिट्रिक आम्ल हे पीएच कमी करण्यासाठी वापरले जाते, ज्यामुळे जलाची गंज कमी होते.
५. ट्रीटेड वॉटर
बॉयलर सिस्टीममध्ये ट्रीटेड वॉटरचा वापर महत्त्वाचा आहे. ट्रीटेड वॉटरमुळे बॉयलर कार्यक्षमतेत वाढ होते, अपघात कमी होतात, आणि स्वच्छता राखली जाते. विविध उद्योगात ट्रीटेड वॉटरचा वापर केल्याने दीर्घकालीन अर्थदृष्टीत फायदा होतो.
निष्कर्ष
बॉयलर फीड वॉटरमध्ये वापरण्यात येणारे रासायनिक घटक उद्योगातील आवश्यक गोष्टी आहेत ज्या जलाची गुणवत्ता आणि प्रणालीचा कार्यक्षमता सुधारण्यासाठी महत्त्वाची आहेत. योग्य रासायनिक व्यवस्थापनाने कार्यक्षमतेत वाढ, खर्च कमी करणे आणि दीर्घकालिक टिकाऊपणा साधता येतो. त्यामुळे, उद्योगांनी रासायनिक उपचारांचा योग्य वापर करून सुव्यवस्थित कार्यप्रणाली विकसित करणे आवश्यक आहे.